Câu chuyện về Amazon

Câu chuyện về Amazon.com là một trong những câu chuyện thú vị nhất trong lĩnh vực eCommerce!

Amazon được thành lập trong một gara bởi Jeff Bezos vào năm 1995 và sau đó nhanh chóng trở thành công ty bán lẻ lớn nhất trên Internet và được đánh giá là công ty đem lại sự thỏa mãn cho khách hàng ở mức cao nhất, có tăng trưởng doanh thu nhanh nhất và quan trọng nhất: sau hơn 9 năm thành lập, Amazon đã có lợi nhuận.

Amazon là một trong tứ đại gia trên internet (cùng với Yahoo, eBay, Google) , lúc mới khởi nghiệp là bán sách online và ít người nghĩ rằng Amazon sau đó có thể trở thành công ty bán lẻ vào hàng lớn nhất thế giới.

Và mặc dù đã có sự tăng trưởng tốt nhưng khả năng sinh lợi nhuận của Amazon thì vẫn còn là một dấu hỏi lớn. Những người chỉ trích Amazon đi theo 2 hướng: Hoặc là Amazon sẽ trở thành Wal-mart trên internet (ám chỉ Amazon sẽ trở thành công ty bán lẻ lớn nhất trên internet) và phải đối mặt với những vấn đề như Wal-mart đang phải trải qua do công ty đã trở nên quá cồng kềnh; Hướng thứ 2 nói rằng: Amazon sẽ không thể duy trì được tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận vì phải dàn trải nguồn lực quá mỏng khi bán quá nhiều sản phẩm (thay vì chỉ bán sách như trước đây) đồng thời lại chia sẻ lợi nhuận quá nhiều cho khách hàng thông qua việc không thu phí vận chuyển và cung cấp chất lượng dịch vụ cho khách hàng ở mức cao nhất.

Nhưng, những người ủng hộ Amazon và chính Jeff Bezos lại cho rằng, Amazon trở thành công ty có doanh thu bán lẻ lớn nhất trên Web là vì công ty tập trung vào việc cung cấ pcác lợi ích cho khách hàng chứ không nhìn vào lợi nhuận trong ngắn hạn, và Jeff Bezos vẫn tin chắc rằng, Amazon rồi sẽ thu được lợi nhuận không sớm thì muộn khi tuân thủ nguyên tắc hoạt động vì khách hàng của mình.

Dưới đây là 1 số thông tin thú vị về Amazon:

• Logo của Amazon có 1 mũi tên trỏ từ chữ A đến chữ Z, ám chỉ mong muốn của Jeff Bezos: cung cấp cho khách hàng mọi thứ họ muốn từ A đến Z
• Năm 1994: Bezos 29 tuổi, đang là phó chủ tịch của một ngân hàng ở phố Wall là D.E.Shaw, đọc được báo cáo cho thấy tốc độ tăng trưởng của internet là 2300%/năm. Với Bezos, con số đó chỉ ra 1 cơ hội mới. Và Bezos bỏ việc và dành thời gian để nghiên cứu để tìm ra sản phẩm phù hợp với việc bán hàng trên Internet. Và ông nhanh chóng thấy rằng sách là mặt hàng phù hợp bởi vì không phải tốn kho bãi quá nhiều để chứa sách, đồng thời khách hàng chỉ cần xem qua mục lục và một vài nội dung tóm tắt là đã có thể ra quyết định mua hàng; đồng thời việc lưu kho mặt hàng sách không sợ bị hư hỏng như rau quả, trái cây
• Tháng 7/1995: Amazon chính thức khai trương và nêu ra 4 lý do mà khách hàng muốn mua hàng trên Amazon:
  + Một là: Danh mục sách phong phú (hơn 1.1 triệu đầu sách)
  + Hai là: Sự tiện lợi (mua bất kỳ thời điểm nào, bất kỳ ở nơi đâu một cách dễ dàng nhờ kỹ thuật “1-click”)
  + Ba là: Giá rẻ nhất (discount rất cao với các đầu sách Best-Sellers)
  + Bốn là: dịch vụ tốt nhất (hỗ trợ khách hàng qua các hình thức: email, gọi điện thoại, tự động xác nhận đơn hàng, tự động theo dõi đơn hàng và thông tin giao hàng…)
• Năm 1996: Amazon chuyển địa điểm từ nơi có diện tích 400 foot vuông sang nơi mới có diện tích 17,000 foot vuông. Cuốinaăm 1996, Amazon có tới gần 200,000 khách hàng. Doanh thu công ty đạt 15.6 triệu $, nhưng trong năm đó công ty lỗ 6.24 triệu $
• Tháng 5/1997: Công ty lần đầu bán cổ phần ra công chúng (IPO). Công ty tiếp tục tăng trưởng và có được 1 triệu khách hàng. Trong năm, Amazon xây dựng một kho chứa hàng rộng tới 200,000 foot vuông ở Delware. Cuối năm, công ty đạt doanh thu 148 triệu $ nhưng lỗ tới 31 triệu $
• Năm 1998: Amazon mở rộng danh mục sản phẩm: bán đĩa CD, Videos và đĩa DVD. Và bây giờ Amazon không chỉ còn bán sách. Slogan của công ty đổi thành: “The best place to buy, find, and discover any product ỏ services available online” (là nơi tốt nhất để tìm kiếm, khám phá và mua mọi thứ online). Trong năm, Amazon mở thêm các Website tại Anh và Đức và lập kế hoạch để trở thành Wal-mart trên mạng. Doanh thu năm đó của Amazon đạt 610 triệu $ nhưng lỗ 125 triệu $
• Tháng 12/1999: Jeff Bezos lên trang bìa của tạp chí Times và được bầu danh hiệu người đàn ông của năm. Trong năm đó, giá cổ phiếu của Amazon lên đỉnh cao nhất: 113$ / cổ phần.  Cũng trong năm đó, Bezos đưa ra sologan mới cho Amazon: “Earth’s Biggest Store” để thể hiện tham vọng muốn trở thành công ty bán lẻ lớn nhất toàn cầu.
  Vào tháng 2/1999, Amazon vay hơn 1 tỷ $ để bù đắp các khoản thâm hụt do kinh doanh thua lỗ từ các năm trước. Công ty cũng bổ sung thêm các mặt hàng như: đồ điện tử, đồ chơi, phần mềm, game…
  Amazon cũng mở thêm 1 chợ đấu giá trực tuyến tương tự như eBay (Auction Market Place); Mở thêm cửa hàng trực tuyến cho các nhà bán lẻ kích cỡ nhỏ (online store-front for small retailers).
  Để phục vụ việc mở rộng tầm hoạt động, Amazon đầu tư mở rộng kho hàng (warehouse) và mở thêm 8 trung tâm phân phối, nâng tổng diện tích kho bãi lên tới gần 4 triệu Foot vuông. Và cuối năm 1999, doanh thu của Amazon lên tới 1.6 tỷ $ nhưng đồng thời số lỗ cũng tăng lên thành 720 triệu $.
• Năm 2000: Mọi nhà đầu tư ở phố Wall đều quay lưng với Amazon, và giá cổ phiếu của công ty bắt đầu lao dốc thảm hại.
• Tháng 1/2001: Amazon công bố lỗ 1.411 tỷ $. Và giá cổ phiếu của Amazon sụt xuống chỉ còn 6$/cổ phần. Trong năm đó, Amazon phải cắt giảm hơn 1300 nhân viên (tương đương 15%). Tương lai của Amazon mù mịt hơn bao giờ hết. Năm đó, Jeff Bezos cam kết công ty sẽ thu được lợi nhuận sau 2 năm nữa, nhưng không nhà đầu tư nào còn tin tưởng Bezos.
• Năm 2001-2002: Bezos và các cộng sự của mình bắt đầu thực hiện chiến lược để lái con tàu Amazon đi về hướng làm ăn có lãi bằng cách: cắt giảm chi phí hoạt động (cost of operation); đồng thời giảm giá bán sản phẩm, cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa miễn phí (free shipping), tập trung đầu tư cho cơ sở hạ tầng của Amazon và nâng cao hình ảnh thương hiệu;
  Và phần việc dễ thực hiện nhất đó là: nâng cao doanh số bán hàng của công ty thông qua việc bán giá rẻ nhất có thể với mọi sản phẩm (lowest possible prices) cộng với việc miễn phí vận chuyển với mọi đơn hàng trị giá > 25$.
  Đồng thời, Amazon cũng cho phép các đối tác tích hợp với website của Amazon để bán các sản phẩm có thương hiệu nhưng việc thanh toán và tiếp nhận đơn hàng phải thông qua hệ thống phần mềm của Amazon.
  Thông qua phần mềm Amazon Marketplace, mọi cá nhân đều có thể nhờ Amazon bán những sản phẩm đã qua sử dụng hoặc sản phẩm mới tinh kể cả khi các sản phẩm đó cạnh tranh trực tiếp với hàng hóa mà Amazon đang bán.
  Cuối năm, Amazon thông kê rằng, việc hợp tác này đã chiếm tới 27% tổng doanh thu cả năm 2002.
  Để giảm chi phí hoạt động, đầu những năm 2001, công ty đã đóng cửa 2 (trong tổng số  kho hàng của mình và cắt giảm 15% (1300) nhân sự.
  Công ty cũng thuê kỹ sư 35 tuổi Jeffrey Wilke và 6 nhà toán học khác để tìm ra mô hình cắt giảm chi phí. Và những nhà toán học này đã tìm ra mô hình để phân phối hàng hóa giữa các kho hàng sao cho tối ưu nhất để giảm chi phí vận chuyển. Công ty cũng áp dụng tiêu chuẩn đo lượng chất lượng 6-sigma để giảm các sai sót trong quá trình thực hiện các đơn đặt hàng, đồng thời công ty cũng thực hiện việc gộp đơn hàng trước khi thực sự giao hàng;
  Công ty cũng thực hiện việc giảm giá vận chuyển thông qua việc xây dựng đội ngũ logistics của riêng mình. Kết quả là chi phí để thực hiện đơn hàng đã giảm từ 15% năm 2000 xuống còn 10% năm 2003.
  Chính nhờ nỗ lực này, công ty đã thu được khoản lợi nhuận 35 triệu$ đầu tiên năm 2003.
  
• Năm 2003: Amazon công bố khoản lãi đầu tiên là 35 triệu $, giá cổ phiếu của công ty vọt lên 25$/cổ phần.
• Tin tốt tiếp tục đến: Amazon công bố lãi 588 triệu $ vào năm 2004 (doanh thu năm đó là 6.92 tỷ $). Làm cách nào mà Amazon xoay chuyển tình thế nhanh như vậy? (đang từ lỗ nặng chuyển sang lãi?)

Câu chuyện của Amazon sau gần 10 năm (từ năm 1994 đến năm 2004 ) thể hiện rõ môi trường phát triển của eCommerce: từ lúc có ý tưởng kinh doanh trên internet cho đến lúc biến ý tưởng đó trở thành 1 công ty thành công và sinh lợi nhuận không hề dễ dàng.

Và năm 2001 có thể coi là năm đánh dấu bước ngoặt của Thương mại điện tử:

• eCommerce thế hệ 1: Những năm từ 1994 đến 2001 chính là eCOmmerce thế hệ 1: lúc này, nguồn vốn đầu tư mạo hiểm đầu tư vào các công ty như Amazon rất lớn. Tuy nhiên, do mô hình kinh doanh quá mới mẻ nên để tạo ra lợi nhuận không hề dễ dàng. Và năm 2001 đã xảy ra sự kiện vỡ bong bóng dot com (các công ty kinh doanh trên internet phá sản hàng loạt).
  eCOmmerce thế hệ 1 này được đại diện và dẫn dắt bằng chính câu chuyện của Amazon
• eCommerce thế hệ 2: Sau sự sụp đổ hàng loạt các công ty .COM năm 2001, eCOmmerce đang dần hồi phục và nóng trở lại. Nổi lên trong thời kỳ này là các công ty như Google, Facebook.